Begin

Het volgende verhaal heb ik louter en alleen voor mezelf opgeschreven. Ik geef het eerlijk toe. Ik ben er weken mee bezig geweest, in mijn hoofd en op mijn laptop. Het zijn herinneringen die bijna dagelijks opduiken, in flarden, nog steeds, na bijna zeven jaar, en waar ik zelden over praat. De flarden heb ik bij elkaar verzameld en ik heb er één geheel van gemaakt. Het is mijn versie, mijn verslag, zoals ik het beleefd heb, die immense ommekeer in mijn leven. Ik heb mijn lezer bij deze gebombardeerd tot aanhoorder van een stukje drama, dat niet veel mensen meemaken, wel wetende dat het ook bij jou emoties zal oproepen. Ik stel me voor dat jij, lezer, hier bij mij op de bank zit, en ik zit op de grond, met mijn rug tegen de kachel, de kat naast me of misschien wel bij jou op schoot. Het is avond, buiten is het stil, en binnen vertel ik je mijn verhaal. We drinken een glaasje, ik rook mijn jointje, en natuurlijk mag je een trekje, mijn gewaardeerde praatpaal, mijn meer dan welkom luisterend oor...

Over een week of zes is het 23 februari. Voor ieder van ons heeft deze datum een andere betekenis. Misschien is het je verjaardag, of de trouwdag van je zus, of vier je die dag het feit dat je 10 jaar clean bent, of dat het 5 jaar geleden is dat je uit de kast kwam. Misschien is wel een doodgewone dag voor jou, zonder enige meerwaarde. Voor mij is 23 februari de dag waarop Moos stierf. Op de overlijdensakte staat 24 februari 2006, maar voor mij ging hij dood op die donderdagavond, de 23ste, tijdens de wedstrijd AZ - Real Betis.

Al dagen liep ik rond met het gevoel dat er een vreemde kilte in huis was getrokken, alsof er iemand rondliep die de kou van buiten had meegenomen. Moos had griep. En hij was er behoorlijk ziek van. Te ziek, naar mijn mening. Waar ik niets van begreep was dat ik van Moos de huisarts niet mocht bellen. Hij at niet, hij sliep niet, hij poepte zichzelf helemaal leeg, hij had pijn in zijn borstkas en was non stop benauwd, ondanks een hogere dosis astma medicijnen. En wat werd hij pissig toen ik hem vertelde dat ik toch de huisarts had laten komen. Longontsteking, concludeerde deze, en ik schaamde me omdat ik blij was dat ik gelijk had gekregen. Een ziekenhuisopname was niet nodig. Wel moest ik langs de apotheek voor antibiotica en slaappillen. Ik weet nog dat ik terug naar huis fietste, met een tasje medicijnen aan het stuur, en dat ik vurig hoopte dat ik Moos levend zou aantreffen bij thuiskomst. Ik snapte mijn angst niet. Hij had al vaker een longontsteking gehad, vanwege zijn astma, inclusief ziekenhuisopnamen, en dat had hij overleefd. Eén keer had hij zichzelf zelfs uit het OLVG ontslagen, na er een paar dagen te hebben gelegen met ontstoken longen.

Maar Moos leefde nog toen ik boven kwam en hij was sacherijnig. Hij weigerde de slaappillen en begon ruzie met me te maken, en ik huilde stiekem in de woonkamer omdat ik zo moe was, en zette daarna de voetbalwedstrijd op, het volume laag. De meiden (die toen 20, 19 en 17 waren) waren de hort op dus ik at in mijn eentje. Kipschnitzel met gebakken aardappeltjes en sla, maar ik kreeg geen hap naar binnen. Elke 15 minuten ging ik even checken bij Moos. En elke keer was ik bang om die kamer binnen te stappen. Waar ik ging, ging een ijzige schaduw met me mee, ik kan het niet anders uitleggen. Ik kon het voetbal niet volgen omdat ik gespitst was op elk geluidje in huis en ik raakte het rotgevoel maar niet kwijt dat er iets ergs stond te gebeuren. Ik gaf de vermoeidheid de schuld. Tot ik één van de hondjes (we hadden er destijds twee) ineens door de woonkamer zag sluipen, zijn oren plat, staart tussen de benen, richting de hal, richting de slaapkamer waar Moos lag. Mijn hart begon harder te kloppen, ik kreeg het koud en mijn maag draaide zich om. Ik was zó bang. En toch legde ik mijn vork neer, ik stond op van de bank en met lood in mijn benen liep ik achter Robbie, ons hondje, aan. Ik durfde de deurkruk niet omlaag te duwen maar ik raapte al mijn moed bij elkaar en echt, ik was de dapperste der dapperen en tegelijk ben ik nog nooit zo bang geweest als toen ik die deur open deed.

Het licht was uit. Ik hoorde niets in het donker. Geen ademhaling, geen beweging. Het was er doodstil. Robbie sloop terug naar de woonkamer, waar Nina Louise, ons andere hondje, op hem wachtte. Mijn hand vond de lichtknop, oh, geef mij kracht, geef mij kracht, en ik stapte naar binnen. Hij lag daar. Dekens van hem afgetrapt, in alleen een boxershort. Op zijn rug lag hij, hoofd ietwat gekanteld, benen gestrekt en armen gespreid, als Jezus aan het kruis. Zijn ogen waren gesloten. Een klein bruinig straaltje bloed kwam uit zijn mond en liep langs zijn rechter mondhoek naar beneden. Hij ademde niet meer.

De wereld zoals ik die kende knalde in miljoenen stukjes uit elkaar. De adrenaline droop zo ongeveer uit mijn poriën, ik begon te trillen en te klappertanden en voor heel even kon ik niet meer nadenken, maar daarna trad de automatische piloot in werking en ik belde 112. De volgende paar minuten was het alsof ik me in een glazen, afgesloten bubbel bevond, samen met het levenloze lichaam van mijn man, en de stem van een aardige dame, die me kalm uitlegde wat ik moest doen. Mond-op-mond beademing en hartmassage. Ik had het nog nooit gedaan. Maar eerst moest ik Moos van het bed slepen want hij moest op de vlakke vloer liggen. Hij was zwaar en ik liet per ongeluk zijn hoofd stoten tegen een nachtkastje, sorry, schat. Ik maakte me zorgen of het een dikke bult zou worden. Ik kan niet goed uitleggen hoe het is om je partner mond-op-mond beademing te moeten geven. De angst giert door je lichaam en je wilt het liefst schreeuwen om het uit je te krijgen, maar een ander deel van jezelf, de automatische piloot, weet zichzelf griezelig goed te beheersen, en aangezien hij in control is doe je wat er gedaan moet worden. Ik had geen idee wat ik deed maar ik deed het, ik volgde stap voor stap de aanwijzingen van de 112 dame op, tot de bel ging. De ambulances. De bubbel barstte en voor ik het wist had ik een huis vol medisch personeel en agenten. 'Kent u deze man?', werd me gevraagd, tot twee keer toe. Ik werd naar de woonkamer geloosd en in aanwezigheid van een paar agenten belde ik de meisjes.

Je kinderen moeten vertellen dat hun vader niet meer ademt gaat zó in tegen je behoefte om hen te beschermen, maar gelukkig lijken je emoties in zulke situaties wel onder verdoving te zijn gebracht. Ik was me ervan bewust dat ik in shock was en ik was er dankbaar voor. Vanaf dat moment zitten er hier en daar wat lege plekjes in mijn herinneringen. Ambulance personeel, agenten, brandweermannen, de straat vol met buren en wagens en lichten. Onwerkelijk. De meisjes kwamen thuis en ik had geen idee wat ik moest zeggen. Alles wat uit mijn mond kwam klonk onecht. Terwijl in de ene kamer geprobeerd werd (met succes) Moos' hart weer aan het kloppen te krijgen werd ik apart genomen. 'Gebruikte uw man coke?', vroeg iemand van de ambulance. Nee, dat deed hij niet. Hoezo? 'We begrijpen het niet. Hij had alleen een longontsteking toch?'. Het werd me later weer gevraagd, tijdens de rit naar het VU ziekenhuis. De sirene en de zwaailichten waren aan en de man achter het stuur van de ambulance reed zo hard dat ik me moest vasthouden. We reden door een rood stoplicht en ik was bang dat we een ongeluk zouden krijgen. 'Ik zit voor het eerst van mijn leven in een ziekenauto. En nee, mijn man heeft zijn hele leven geen enkele harddrug aangeraakt'. Moos lag in de ambulance die ons volgde. De kinderen waren intussen aan het zorgen voor een taxi, want er was geen plaats meer. Onderweg stopte zijn hart opnieuw maar ze wisten hem te reanimeren, en hij werd direct naar de intensive care gebracht.

Ik moest wachten, en tijdens dat wachten sloeg de paniek weer toe, de automatische piloot was blijkbaar aan een pauze toe, en ik ging bijna onderuit. Terwijl ik wachtte, op nieuws en op de komst van de kinderen, drinkend van thee met veel suiker tegen het dreigende flauw vallen, werd ik aangesproken door een oudere vrouw, die tegenover me zat in die wachtkamer. 'Het is de straf van God dat onze naasten hier nu liggen,' zei ze en ik wilde haar zure kop wel van d'r lichaam rukken, zoveel haat voelde ik ineens naar die wildvreemde vrouw. Een verpleegkundige nam me mee naar een andere ruimte en de vrouw kreeg een uitbrander. De meisjes kwamen, bleke gezichten en ogen vol angst, plus wat familieleden en vrienden, en we moesten allemaal poepen, de een na de ander. Het wc papier was ruw en grijs en deed pijn aan je kont. Toen ik bij Moos werd gebracht lag hij aan allerlei slangen en apparaten. Zijn hart klopte wel maar zo zacht en langzaam, als een boom in de herfst die weigert zijn laatste blaadjes los te laten. Hij kon niet zelfstandig adem halen. Het zag er somber uit. En ik, ik was er wel maar ik was er ook niet. Een andere Yvonne maakte het mee en ik beleefde het mee via haar.

Inmiddels was het 24 februari geworden. 'De kans dat uw man bijkomt is heel klein. Bovendien hebben zijn hersenen te lang zonder zuurstof gezeten. Mocht hij door een wonder toch bijkomen, dan zal hij zware hersenbeschadigingen hebben. U krijgt nooit meer de man terug die hij was'. Die laatste zin maakte de beslissing makkelijker te nemen. Hoewel Moos het meestal vermeed om over de dood te praten (te confronterend) had hij me wel laten beloven hem niet kunstmatig in leven te houden, mocht er ooit iets verschrikkelijks met hem gebeuren. Ook was hij altijd bang voor aftakeling, zowel lichamelijk als geestelijk, hij was trots op zijn lichaam, zijn kracht, en het idee dat hij die kracht zou verliezen stond hem helemaal niet aan. Samen namen we de beslissing om hem te laten sterven. Ik nam afscheid van hem. 'Het is goed. Je mag nu loslaten. Maak je geen zorgen, je dochters en ik zijn sterk en we hebben elkaar, wij redden het wel. Ga nu maar, het is goed'.  Maar terwijl ik die woorden sprak, wist ik eigenlijk al dat hij al weg was. Ik schijn daarna op de gang, daar in het ziekenhuis, in elkaar te zijn gezakt, maar dat kan ik me niet herinneren. Mijn meisjes vertelden me het later.

Zes weken later kwam de uitslag van de autopsie, waar ik toestemming voor had gegeven omdat niemand begreep hoe een gezonde man van 43 zo onverwachts dood kon gaan aan een simpele longontsteking. Moos bleek een zeer agressieve vorm van lymfklierkanker te hebben, in het laatste stadium. De kanker zat verspreid door zijn hele lichaam. Niemand die het wist, ook niet de huisarts en ook Moos zelf niet. Onzichtbaar had de kanker hem van binnen opgegeten en zijn lichaam had niet de kracht meer om te knokken tegen die longontsteking. Hij zou hooguit nog drie vreselijke, slopende maanden te leven hebben gehad, want er viel niets meer aan te doen. Dankzij de longontsteking is hem dat bespaard gebleven, en daar ben ik intens dankbaar voor. Het feit dat hij niet heeft geleden maakt het niet in staat zijn geweest afscheid van hem te nemen toen hij nog leefde, meer dan goed.

Dit was het verhaal wat ik aan je kwijt moest. Ik heb het je verteld zonder schroom, eerlijk en open, zoals ik het heb beleefd. Zijn dood heb ik al lang een plekje gegeven. Een nieuwe wereld moest ik betreden, een wereld zonder de man waar ik 25 jaar mee had geleefd, en dat heb ik gedaan. Maar de dingen er omheen, rond zijn overlijden, die verschrikkelijke avond en nacht, daar ben ik nog niet klaar mee. Vooral dat moment waarop ik die deur opendeed en die doodse stilte hoorde en voelde, en het volgende ogenblik, die foto, dat plaatje, dat schouwspel, en dat puur, zuiver, helder en verpletterend weten: mijn man is dood... Daar heb ik nog steeds last van. Maar waar ik voorheen niet verder durfde te denken dan voorbij mijn hand op de deurkruk, zo durf ik sinds kort de hele film terug te zien. De kamer waarin Moos is gestorven wordt nu gebruikt als logeerkamer (ik heb hem goed gereinigd) en de levenslust van zijn kleindochter, die haar opa nooit zal ontmoeten, heeft de doodsschimmen voorgoed uit die kamer verjaagd. Langzaam maar zeker raken de herinneringen aan de gebeurtenissen op 23 en 24 februari hun angstaanjagende karakter kwijt.

Ik snap dat het nu tijd voor je is om naar huis te gaan. Het was misschien niet de vrolijkste manier om 2013 mee te openen maar ik ben blij dat je er was en dat je naar me luisterde. Ik heb vandaag een nieuw begin gemaakt, zoals hoort op de eerste dag van het nieuwe jaar. Dankjewel. Hier is je jas, kleed je goed aan want het is koud en het is al laat. Luister, want ik wil je nog één ding zeggen voor je weggaat, en laat me je even vasthouden: vier het leven, schat, en geniet van al het moois om je heen. Gelukkig Nieuwjaar! Oh, en sorry voor de kattenharen...