Geknetter

Er was eens... Hoeveel verhalen beginnen er niet met 'Er was eens...'? Die drie woorden zeggen onder andere dat het personage waarover het verhaal vertelt, er niet meer is, in ieder geval niet meer in de gedaante/rol/functie die hij of zij had op dat specifieke moment in tijd waarop het verhaal ontstond. Dat is ook nu het geval. De jongen waarover ik wil vertellen hield op te bestaan aan het begin van zijn volwassenheid. Zijn toekomst strekte zich voor hem uit aan zijn voeten, als een ongerept landschap bij zonsopgang. Nieuw, onbekend, vol met kansen en mogelijkheden. Het maakte hem gretig. Hij zou zijn doelen bereiken, hij zou zijn dromen verwezenlijken. Hij zou de man worden die hij wilde zijn. Het enige wat Winston hoefde te doen was een stap voorwaarts nemen in de juiste richting.

Er was eens... Laat ik jullie vertellen over een andere jongen, de bijfiguur in het verhaal die zorgde voor de wending in het leven van de hoofdpersoon. Sneki was degene die hem verleidde, hem overtuigde tot het maken van een keuze, zonder hem van te voren te vertellen wáár hij voor koos en zonder hem te waarschuwen voor de gevolgen. Vertrouwen. Winston vertrouwde hem. Hij respecteerde hem en keek tegen hem op. Zonder het te beseffen was hij op een tweesprong gezet. Aan de ene kant de weg die zou leiden naar het begin van zijn toekomst met al die mooie, jeugdige verwachtingen en aan de andere kant de weg die zou leiden tot het einde van die toekomst. En hij besefte het niet. Op het moment van die cruciale beslissing wist de jongen niet dat hij de verkeerde stap had genomen. "Ik zal je wijzen hoe het moet", werd er tegen hem gezegd, en hij was met Sneki meegelopen, nieuwsgierig gemaakt door iemand die wél precies wist waar hij mee bezig was. Op een beschutte plek, uit het zicht, deed Winston wat aan hem werd uitgelegd. Wanneer je niet weet dat je voor iets kiest, is het dan wel een keuze? Hij nam de keuze om de ander te vertrouwen, onterecht maar oprecht, en gebaseerd op het beeld wat hij had van Sneki. Hij maakte niet de keuze om zijn leven te vergooien. Maar dat gebeurde wel.

Er was eens... Een moeder die haar boi toesprak met de woorden: "Als je hier blijft, ga je verrotten". Het deed hem pijn maar hij bleef. Zij vertrok en hij bleef waar hij was. Later zou Winston tegen mij zeggen: "Ik ben rot van binnen". Hij had haar woorden zo vaak herhaald in zijn hoofd dat hij zichzelf er mee had vervloekt. De woorden waren in zijn geest blijven hangen, waar ze steeds machtiger werden, tot hij ze begon te geloven en de vloek uitkwam: hij was verrot.

Er was eens... Een leuke, gezonde jongeman van 18. Lekker koppie, leuk lichaam, lang, slank, mooie tanden, sprankelende ogen. Altijd goed gekleed en goed verzorgd. Winston had zijn eigen stijl en deed zijn eigen ding en daar was hij goed in. Mensen kénden hem, hij kreeg respect. In de Bijlmer woonde hij, begin jaren '90. Het leven lachte hem toe en hij lachte terug. Op een dag werd hij aangesproken door iemand die hij beschouwde als een vriend. Hij liet zichzelf meenemen naar een portiek in een flat en daar kwam er een einde aan het leven van de jongen zoals hij was, op dat tijdstip, die datum, die plek. Hij heeft me die plek des onheils laten zien, 18 jaar later. "Daar is het allemaal begonnen", wees hij me en ik zag verdriet, maar ook zelfverwijt in zijn ogen, want hij wist inmiddels maar al te goed dat hij destijds, 18 jaar eerder, de foute stap had gezet. Zijn verslaving had hem zijn toekomst gekost. De bori had hem beroofd van zijn dromen en verwachtingen, en zijn leven was een constant gevecht met de duivel geworden. De jongen die hij ooit was was gestorven en hij was niet de man geworden die hij had willen zijn. Hij had gedroomd over een carrière als profvoetballer, want voetballen, dat kon hij goed. "Ik had altijd een bal bij me", zei hij mijmerend, terwijl hij me zijn Bimre liet zien, en het verleden begon te spoken tussen de flats. "Nu ben ik een thug uit de sloot", en hij lachte. Die dag belde hij 's middags al een dealer.

Er is nu... Hoeveel verhalen beginnen er met  'Er is nu...'? Ik ken er niet één. Maar er is nu wel een man die sinds 3 jaar clean is. Winston heeft de duivel overwonnen en de vloek opgeheven. Zijn toekomst is beperkt want de crack heeft hem heel veel gekost, geestelijk, fysiek, financieel, sociaal, en hij moet leven met de gevolgen. De dealer die zich als vriend voordeed is nu een junk en leeft nog steeds in de Bijlmer, voor zolang het duurt, want oud zal Sneki niet worden, tenzij hij stopt met die troep. Karma is een bitch, waar je niet mee moet spotten. Winston is nu 39 en clean, want hij heeft de laatste keer dat hij moest zitten zijn straftijd benut om af te kicken in een kliniek. Eindelijk zette hij de stap voorwaarts in de juiste richting. Een slachtoffer heeft hij zich nooit gevoeld. "Niemand hield een gon tegen m'n hoofd en dwong me te gebruiken. Ik deed het zelf, i sabi toch?". Nu leert hij te leven in plaats van te overleven. En hoewel hij zich schuldig voelt naar de mensen toe die gedurende zijn verslaving door hem zijn gekwetst, gebruikt en teleurgesteld, realiseert hij zich nu dat hij niet rot is van binnen. Zijn toekomst ligt weer open maar het landschap dat zich ontvouwt aan zijn voeten is veranderd, net zoals hij veranderd is. De ongereptheid is verdwenen. Het verleden laat hem niet zomaar los. Iedere keer dat hij in de spiegel kijkt herinnert zijn valse gebitje hem aan wat nu achter hem ligt. Eén fatale vergissing, meer was er niet nodig. De jongen uit 'Er was eens...' is dood. Ik hoop dat de Winston van nu nog lang en gelukkig zal leven.

Crack is coke gekookt in ammoniak of bak-soda (bori betekent 'koken' in het Surinaams). Door dit proces wordt de coke beter te roken en verandert het van los wit poeder in crèmekleurige brokjes. Crack is niet lichamelijk maar geestelijk verslavend en het is heel moeilijk om er van af te kicken. Het effect van crack komt snel (sneller dan bij snuifcoke), is heftiger dan bij gewone coke maar is ook sneller uitgewerkt. Daardoor is crack verslavender dan coke. Je voelt je voor korte tijd on top of the world en in één klap donder je vervolgens in een diep, zwart gat. Van euforie rechtstreeks naar depressie, wat zorgt voor een nauwelijks te bedwingen behoefte om dat halleluja-gevoel weer terug te krijgen. Recreatief crack gebruik is dan ook bijna onmogelijk. Crack wordt gerookt op folie, met een pijp of in een joint (vermengd met shag of wiet of een mengsel van shag en wiet), hoewel deze laatste methode (in een joint) hier niet vaak wordt gebruikt. Winston hield het altijd bij joints. Hij was bang voor de pijp en folie vond hij vies. Er is een fortuin in de zakken van zijn dealers verdwenen. De straatwaarde is gemiddeld zo'n 50 euro per gram. De naam 'crack' komt van het geknetter wat je hoort tijdens het roken. Het is het geluid van brandende crack.

nb. de namen van de personen zijn veranderd