Vrijheid

Reporters without Borders is een organisatie die strijd voor vrijheid van informatie en meningsuiting. Hun website geeft een overzicht van alle plekken op de wereld waar die vrijheid slechts bestaat in de hoofden van de burgers.

 

Stel je nou eens voor... Zelfs mijn schoolboeken en schriften vielen ten prooi aan de paranoia en behoefte aan controle en macht van mijn vader. Driftig bladerde hij ze door, hij hield ze ondersteboven en schudde de bladzijden los. Ik stond erbij en keek ernaar, mezelf afvragend waarom ik in godesnaam zo'n mafketel als vader had gekregen. Ook boeken uit de bibliotheek en boeken die ik had gekocht of gekregen (waarvan ik zei dat ze niet van mij waren omdat ik bang was dat hij ze weg zou gooien) kregen deze behandeling. Hij was al niet blij met mijn voorkeur voor bepaalde boeken en nadat ik, tot zijn woede, wat ook precies de bedoeling was, lid was geworden van de Opzij leverde dat elke maand opnieuw een vies gezicht op, zodra hij zag wat de postbode had gebracht. Post aan mij gericht werd opengemaakt en gelezen. Mijn dagboek werd gelezen, totdat ik een nep dagboek begon met allerlei bullshit, dat ik thuis liet liggen, terwijl mijn echte dagboek mee ging naar school of bij een vriendinnetje logeerde. Wat ik op televisie zag en op de radio hoorde werd voor mij bepaald en ik had geen inspraak. Telefoon mochten we niet hebben, dat was overbodig onzin. Draaide ik op mijn oude, kleine platenspelertje een lp. die hem niet zinde, dan zorgde hij ervoor dat mijn kamer zonder stroom kwam te zitten. Godenzijdank hield hij van sommige black music en begreep hij de teksten van Bob Marley niet. Een eigen mening mocht ik hebben maar moest ik voor me houden en alles wat ik wél zei werd steevast afgedaan als gek, dom of niet belangrijk en leidde meestal tot ruzie want ik vertikte het om mijn mond te houden. Mijn zakken werden doorzocht en mijn kleding ook, zelfs mijn ondergoed werd overhoop gehaald. Ik kon altijd zien wanneer er weer een 'huiszoeking' was gedaan want wanneer zoiets aan de lopende band gebeurt ontwikkel je een speciaal talent om direct door te hebben wanneer er iets niet klopt en ik had bovendien op strategische plekken stukjes garen bevestigd. Was het garen weg wanneer ik thuis kwam, dan wist ik dat er in mijn kamer was gesnuffeld. Om zo te moeten leven is niet alleen heel vermoeiend omdat je non stop alert bent en je dagen gevuld zijn met geheimen en leugens en doen alsof, maar ook erg frustrerend. Er werd geprobeerd mij klein, bang, dom en onderdanig te krijgen en dat maakte me furieus. Er werd geprobeerd mij bepaalde rechten te ontnemen, alsof ik geen mens was die recht had op een eigen identiteit, eigen mening, eigen interesses, eigen smaak, eigen ideeën. Ik had geen recht op privacy en de te korte saloon-deurtjes van mijn slaapkamer zorgden dat ik me geen moment helemaal kon terugtrekken. Altijd werd ik in de gaten gehouden. Mijn vader achtervolgde me en ik kan me nog de schaamte herinneren die ik voelde toen een klasgenoot me op het schoolplein ineens vroeg of dat mijn vader was die aan de overkant tussen de bomen naar me stond te loeren. Hij ging zelfs zo ver om aan zijn ex-collega's te vragen mij in de gaten te houden. Het bedrijf waar hij had gewerkt zat vlakbij mijn middelbare school dus dat kwam goed uit. Nergens voelde ik me veilig. Nergens was ik vrij. Nergens kon ik mezelf zijn. Behalve in mijn hoofd.

Als je bovenstaande leest dan kan het niet anders dan dat je tot de conclusie bent gekomen dat mijn vader ernstige psychische problemen had en dat hij als gezinshoofd 'ontslagen' had moeten worden. Er had ingegrepen moeten worden. Elk stukje informatie, elk beetje nieuwe kennis dat ik binnenkreeg en waar hij geen controle over had werd door hem beschouwd als een potentiële bedreiging. Ik vroeg hem eens waarom hij mijn boeken controleerde en wat hij dacht te vinden. 'Ik kijk of er iets in staat waarmee ze je willen opstoken tegen mij', antwoordde hij, terwijl hij het zoveelste boek van de plank pakte. 'Dat is mijn aardrijkskundeboek! Doe normaal!', riep ik kwaad terug, want mijn kwaadheid kende en kent nog steeds geen vrees, hoewel ik wist dat het geen enkele zin had. Ik had de discussie al zo vaak gevoerd en nooit had ik 'm gewonnen. Er viel niet met hem te praten. Hij vond dat hij in zijn recht stond, want hij was mijn vader en ik behoorde geen kritiek te hebben en me te verzetten. 'Altijd weet je het beter, he? Je zorgt er gewoon voor dat ik zin krijg om die bijdehante blik van je kop te slaan, met die grote smoel van je'. Mijn vader was net een gestoorde dictator. Zo eentje die het volk het zwijgen oplegt. Een dictator die bepaalt wat de burger wel en niet mag weten, die gul en gretig censureert, controleert en ieder verzet de kop probeert in te drukken. Omdat mijn moeder hem steunde, had hij alle macht in handen. Niemand buiten het gezin wist van het maniakale gedrag van mijn vader. Ik stond er alleen voor.

Er zijn landen waar zo'n gestoorde dictator, meestal gesteund door het leger, eenzelfde regiem voert als mijn vader deed, vroeger, lang geleden, en waar mensenrechten, zoals het recht op vrije meningsuiting, worden geschonden alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Ik ging op mijn 19e uit huis, ik vluchtte zodra ik de kans kreeg op een eigen plek, met mijn liefste, en leerde langzaam maar zeker mezelf weer veilig en vrij te voelen. Eindelijk kon ik beginnen te worden wie ik ben. Er zijn mensen, nu, op dit moment, terwijl jij dit leest, die zich afvragen of ze ooit (weer) veilig en vrij zullen zijn. Er zijn landen waar je mening niet telt, waar je gestraft wordt voor je mening wanneer deze afwijkt van die van de machthebber, waar informatie gecontroleerd en gecensureerd wordt, en waar mensen in angst leven, altijd op hun hoede. Omdat je een hart hebt heeft wat ik je over mijn vader heb verteld, je geraakt. Het heeft emoties bij je opgeroepen, zoals verdriet en woede. Stel je nou eens voor dat je in een land leeft waar je dag in, dag uit, meemaakt wat ik heb meegemaakt, en soms nog veel erger. Stel je eens voor dat het gevaarlijk is om eerlijk en open te zijn. Toen ik jong was, had je geen internet, geen mobiele telefoons en maar anderhalve zender op televisie.. Maar stel je nou eens voor dat in een stad als Amsterdam de burgemeester besluit om alle virtuele social networks onder de Amsterdammers plat te gooien, zoekmachines zwaar te amputeren, vrij internet onmogelijk te maken en de media te controleren op alles wat de positie van meneer Van Der Laan in gevaar zou kunnen brengen. AT5, de lokale zender, wordt een instrument om mensen onder de duim te kunnen houden, en alle andere zenders verdwijnen. Protesten worden onmiddellijk met (onredelijk) geweld de kop in gedrukt. Bepaalde vormen van kunst en meningsuiting worden verboden. Mensen verdwijnen in gevangenissen en de Bijlmer bajes verandert in een onofficieel strafkamp voor een ieder die kritiek heeft op de Mokumse burgemeester en wethouders. Echt, de pleuris zou uitbreken in Amsterdam en het zou ontaarden in een gewelddadige oorlog tussen burgers en overheid, want niemand, niemand hier zou zoiets accepteren. En stel je dan nu eens voor dat je in China woont. Noord-Korea. Zimbabwe. Saoedi Arabië. Swaziland. Rusland. Iran. De Filipijnen. Syrië. Kazachstan. Gambia. En meest recent, Turkije. Miljoenen mensen over de hele wereld wordt het recht op informatie en vrije meninsuiting ontzegd. Stel je nou eens voor...